|     |     |  
 
         
   
 

MƏMMƏD ARAZLI GÜNLƏRİM
GÜLXANIM FƏTƏLİ QIZI

SƏNƏTDƏ SON MƏNZİL OLMUR
PUBLİSİSTİK YAZILAR VƏ MÜSAHİBƏLƏR

MƏN ÖZÜM BİLİRƏM NƏÇİYƏM NƏYƏM
HAQQINDA YAZILMIŞ MƏQALƏLƏR
 
«ULDUZ»UN  SORĞUSU

İki ildir ki, respublikamızın ictimai fikri Qarabağ və onun ətrafında mərkəzləşmişdir. Əsəblər tarıma çəkilmiş, elmi-ədəbi proses sanki donmuşdur. Necə bilirsiniz, bütün ziddiyyətləri ilə birlikdə bu, normal haldırmı?

- Birinci sualın cavabını elə birinci sualın axırıncı cümləsindən başlamaq istəyirəm: necə bilirəm, bu, normal haldırmı?
Əlbəttə, yox! Bu hadisə nəinki normal haldır, hətta az-çox ağlı kəsən, düşünüb-daşınan adam üçün qaranlıq məntiqdir: qəfildən çəpərin o üzündən açıq, təmiz havanı bulandırasan. Qonşunun ağlına gətirə bilmədiyi bir vəziyyətdə xəncər qapasan ki, gəl dalaşaq. Mən «Qonşu çəpəri» adlı şerimdə bu hadisələrdən bir neçə il əvvəl təbii məcradan çıxmaqda olan münasibətlərə cavab verməyə çalışmışam.

Qonşu yoldaş, qurdalanma o çəpər boyu,
Əsəbini, qəzəbini tökmə çəpərə.
Bizə sarı əyilməkdən çəpər quruyub
Pozma onun yatımını nahaqca yerə.

Bu, o zamanlar idi ki, bizə qarşı «qələm-sənət» təbliğatı yönəlmişdi. Şər qüvvələrin oyanışı təzəcə başlayırdı. Uca zirvədə dayanıb, erməni dilindən tərcümə elədiyim erməni yazıçılarının nə  mövqe tutacaqlarını və ya tutduqlarını «görmək» istəyirdim. Bilmək istəyirdim ki, bu necə olan işdir? Min illərin haqq-salamını kəsməkdə bizim tərəf nə qədər, o biri tərəf nə qədər haqlıdır. Hər halda təəssüf, çox təəssüf!

- Həmin hadisələr bir daha göstərdi ki, ictimai həyatımızın müxtəlif sahələrində çoxlu kəsirlərimiz vardır. Ədəbi prosesin, ümumən, mədəniyyətimizin ən ağrılı nöqtələrini Siz necə müəyyənləşdirərdiniz?

- Zamandan qorxmaq lazımdır. Yazdığım kimi; bəzən olur ki, «zaman üzüdönüklərə zəmanət verir». Zamandan qorxmaq lazımdır və onun qəfil imtahanlarına ayıq, ağıllı, təmkinli cavablarımızı «həmişə hazır» saxlamalıyıq. Bunun üçün tariximiz aydın, sanballı ədəbiyyat yaratmalı, ədəbiyyatımız da tarixi yeri gələndə «farağat» və ya «irəli» vəziyyətinə salmağı bacarmalıdır.

- Bütün böyük sənətkarlar yaradıcılıq boyu ədəbi həqiqətləri qorumaq yolunda qələm çalmışlar. Sizi bir qələm əhli  kimi şəxsi yaradıcılığınızda ən çox narahat  edən həqiqət hansıdır?

- Məni ən çox narahat edən cəhət həyat həqiqəti ilə bədii həqiqətin bir-birindən çox uzaq qütblərdə dayanmasıdır.
Doğrudur, bunlar mütləq mənada heç vaxt bir-biri ilə düz mütənasib olmayacaq, olsa da hər ikisinin «vay halına». Ancaq müəyyən dövrdə bunların nisbi yaxınlığı da olur.
İndiki məqamda mənim zənnimcə, ədəbi həqiqət həyat həqiqətinin dalınca sürünür.  Onu istənilən nöqtədən görmür və ya görə bilmir. Burada üçüncü bir şərt var: tarixi həqiqət! Bütün bu həqiqətlər, məncə, obyektivdir. Onu kəşf edən yazıçı ən böyük Kolumbdur. Açıq söz, doğru söz bu həqiqətlərin döşündən su içir. Açıq sözü, doğru sözü muzey eksponatı olmaqdan qorumaq əsl qələmin hünər işidir, qələm sahibinin vicdan işidir.

                                                        fevral, 1990

 
Bizim Nizami yaşlı ağsaqqal, müdrik poeziyamız, eyni zamanda, həmişə gənclik həvəsli, gənclik ehtiraslı olub.
Əsl sənət «söz oxuna meylli» deyil
Başqa cür desək,  sənətkar insan  da dağlar kimidir.
Şair doğmalığı, şair yadlığı!
Təbiət arxayın idi, toxtaq idi. Ancaq zaman elə zaman idi ki,
Uzun müddət xatirə yazmağı xoşlamamışam. Elə indi də xoşlamıram.
Niyyətimiz haradır, Mənzilimiz?...
Ucalıq, mərdlik və dostluq poeziyası



free counters
Copyright© 2009 Saytı hazırladılar:
İdeya: İradə Tuncay
Dizayner: Nizami Allahyarov
Operatorlar: Mehriban Cəfərova, Gülər İsmayılova, Vüsalə Babayeva
Korrektor: Şamxal Şəbiyev
Site by: azDesign.ws